Stephane Mallarme

Stéphane Mallarmé elli yaşındayken, kendi eserlerinden biri için “Zihinsel yolculuğumun en hakiki belgesi” diyordu. On sekizinci ve on dokuzuncu yüzyıl Fransız edebiyatı üzerine derinlikli çalışmalar yapan Roger Pearson, bu kitapta, şairin sözünü ettiği “zihinsel yolculuğun” haritasını çıkarıyor. Mallarmé'nin hayatına ilişkin detaylarla şiir teorisini harmanlayarak çıkardığı bu harita, okuyucuyu Mallarmé'nin katmanlı ve büyüleyici dünyasına davet ediyor. Mallarmé, nasıl da gözü pek bir şair olduğunu henüz yirmi iki yaşındayken şu sözlerle ifade etmişti: “Yeryüzünde kendine şair diyen herkes, özgünlüğü ölçüsünde şairdir.” Nitekim, kendisi de tam bir “şair hayatı” yaşamıştı. Peki, “şair hayatı” ne demektir? Şair ne işe yarar? Mallarmé bu sorulara şiirleriyle, yer yer karmaşık düz yazılarıyla ve yaşamıyla cevap veriyor. Mallarmé'ye göre şair olmak pek çok anlama gelebilir: dili ve dilin potansiyel ifade gücünü ömür boyu soruşturmak ve şiirde olduğu kadar hayatta da insanları bir araya getirmek. Kendi evinde düzenlediği meşhur Salı toplantılarında Yeats, Rilke, Verlaine gibi dönemin önde gelen şairlerini; Manet, Renoir, Whistler ve Gaugin gibi ressamları; ve şiirine ilham veren Debussy, Ravel ve Boulez gibi büyük müzisyenleri bir odaya topluyordu. Sayfalarca süren ve dize ile tipografiyi yan yana getiren “Zarla Şans Dönmeyecek” başlıklı şiiri ise günümüz şairlerine ve sanatçılarına ilham vermeye hâlâ devam ediyor. İşte böylece şiir sanatı, tüm insanları yüksek bilinç seviyesinde ve yaşama sanatının görkeminde buluşturuyor. Fransız şiirinin büyüleyici ve eşi benzeri olmayan sesinin, Mallarmé'nin adeta kroniğini çıkaran bu kitap, yalnızca Fransız edebiyatıyla ilgilenenlere kaynak teşkil etmekle kalmıyor, şiir sanatıyla bir şekilde ilişki kurmuş herkese hitap ediyor.