Stambulskie Novosti'de Jön Türk Devrimi

Stambulskie NovostiBir ayagi Rusya devrimci hareketinde, bir ayagi Paris'te, bir ayagi Jön Türklerin davetiyle geldigi Mesrutiyet Istanbul'unda; kimilerine göre "Lenin'in yakin arkadasi", Ekim Devrimi'nin içinde… Kâh Bakü Dogu Halklari Kurultayi'nda kâh TBMM-Bolsevik Rusya arasindaki 1921 Moskova Antlasmasi'nda Sovyet heyetinde bir Dagistanli aydin: Celaleddin Korkmasov. Ve Korkmasov'un hem Jön Türklerle hem Rus devrimci aydin çevresiyle birlikte Istanbul'da Rusça yayimladigi Stambulskie Novosti, "Istanbul Haberleri"… Genç kusak tarihçilerden I. Arda Odabasi ile Mehmet Perinçek, daha önce ayrintilariyla hiç incelenmemis bu dergi üzerinden, ulusal düsün dünyamizin uluslararasi etkilesimlerini bütün çesitliligiyle ortaya koyuyorlar.Türk tarih yazimi, 1908 Devrimi'ne ve Jön Türk dönemine hep Osmanli Imparatorlugu açisindan ve Cumhuriyet'e biraktigi mirasla sinirli bakti. Oysa 1908 Devrimi hem 1905 Rus, 1906 Iran devrimler zincirinin bir halkasiydi hem de Rusya-Balkanlar-Bati Avrupa kusagini siyasetiyle, kültürüyle derinden sarsmisti.Stambulskie Novosti, iste bu kusakta mücadele veren aydin ve devrimcilerin nasil baglar kurduklarina iliskin önemli bilgiler barindiriyor. ? Rusça yayimlanan dergi, Osmanli'da Bati dillerindeki yayinlarin geneli gibi yurtdisina tanitim odakli yayinlardan degil. ? Osmanli parlamentosundaki tartismalardan Istanbul gündelik yasamina, yeni yeni dogan Anadolu imgesinden giderek derinlesen Balkan sorununa kadar 20. yüzyil Osmanli'sini ayrintilariyla resmediyor, tartisiyor. Korkmasov'un hedefi, kuskusuz, böyle bir yayinla Jön Türk Devrimi'ni merakla izleyen Rusya aydinlari ve devrimcileri ile Rus devrimci hareketi etkisindeki Rusya Türklerine ulasmakti. Öte yanda Jön Türkler de, iflasa gittigi açikca görülen Osmanlicilik yerine, "Türkçülük" programinin muhataplariyla bag kurmaya çalisiyorlardi. Iki aydin kusagi, ulusal kültür ile enternasyonalizm, milliyetçilik ile sosyalizm Stambulskie Novosti'de bulustu.I. Arda Odabasi ile Mehmet Perinçek, Stambulskie Novosti'deki bütün makaleleri inceleyip Türk okurlarinin dikkatine sunmakla kalmiyor, derginin beslendigi Osmanlica kaynaklari da titiz bir arastirmayla ortaya çikariyor, kullandigi görsellerin, savundugu fikirlerin Osmanli yayinlarinda izlerini sürüyorlar. Dahasi, hakkinda pek az bilgi bulunan Celaleddin Korkmasov'u zor ulasilir kaynaklardan tanitiyor, 20. yüzyilin basinda tipik bir devrimci aydinin profilini çiziyor.