Penceremden 17 Deneme - 1 Kısa Öykü

Julian Barnes'in "Önsöz"de çarpici bir betimlemesini yaptigi Sempé karikatürü ve o karikatürde öne çikan "pencere" metaforu Penceremden baslikli bu denemeler toplaminin da simgesi. Kitapta yer alan denemelerin neredeyse tamami "kurmaca" denilen türün öteki yazinsal türlere oranla basatligi fikrinden yola çikiyor: Julian Barnes'a göre, bizi hayata iliskin hakikate en çok yaklastiran, roman ve öykülerin ta kendisidir. Bizler hayati "nasil yasadigimizi, hayatin ne için yasanabilecegini, ondan nasil zevk alabilecegimizi, ona nasil deger verebilecegimizi, onun nasil aksayabildigini ama ayni zamanda onu nasil kaybedecegimizi" kurmaca sayesinde kesfederiz. Barnes, "kurmaca" kavramina odaklanirken, bu kavram sayesinde öne çikan "deneme" türüne de hakkini fazlasiyla teslim etmis oluyor. Kitaptaki denemelere konu olan yazar, sair ya da sanatçilar çok büyük bir çesitlilik sunmakta: Degeri yeterince anlasilmamis Penelope Fitzgerald'in "aldaticiligi"ndan erken modernizmin temsilcisi "sairane olmayan" sair A.H.Clough'a, George Orwell'in doktriner edebiyat anlayisindan Ford Madox Ford'un kendine özgü "uydurmacaligi"na, Rudyard Kipling'in emperyal duygularla yüklü ulusalci yazarligindan 18. yüzyilin özdeyis yazari Chamfort'un "bilgeligi"ne, Carmen yazari Mérimée'nin kültürel varliklari koruma tutkusundan nev-i sahsina münhasir resim elestirmeni Félix Fénéon'un "profil"ine kadar genis bir yelpaze söz konusu. Julian Barnes, kitabinda ayrica, Fransa'da bir çesit tartismali edebiyat fenomenine dönüsmüs olan Michel Houellebecq'in yazarligiyla dünya görüsünü de masaya yatiriyor; Madam Bovary'nin simdiye kadar yapilmis çesitli Ingilizce çevirilerinin ayrintili bir karsilastirmasini ortaya koyuyor; biri geçen yüzyil basindan ötekisi çagdas, sevdigi iki Amerikali kadin yazarin, yani Edith Wharton ile Lorrie Moore'un yazarliklarina egiliyor; bir baska gözde yazari olan John Updike'in romanciliginin derin bir çözümlemesini yapip ona olan kisisel edebiyat hazzi borcunu ödüyor. Denemeciligi kurmaca yazarligiyla her zaman kiyasiya bir yaris halinde olan Julian Barnes, bu on yedi denemenin arasina "kurmaca" kavramini sorguladigi bir de kisa öykü sikistirmis: "Hemingway'e Saygi."(Tanitim Bülteninden)