Osmanlı İmparatorluğu 19. Yüzyılın Başında

Ingiltere'nin XVIII. yüzyil ortalarinda Britanya Adasini tamamen hükümranligi altina aldiktan sonra bir imparatorluga dönüsmesiyle birlikte Dogu, Londra'nin ilgi alanina girmeye baslamisti. Daha önce genellikle seyyahlarin ya da maceraperestlerin masalsi anlatilarinin, halki eglendirmek ve korkutmak için yapilan gazete haberlerinin gözde konusu olan Dogu ve Osmanli Imparatorlugu, bu yeni devirde Aydinlanma Çagi'nin birinci elden gözleme dayali “Dogu'yu kesif” literatürünün bir parçasi haline gelecekti. William Eton tarafindan kaleme alinmis olan bu kitap, Ingiltere'de hizla büyüyen bu literatürün en önemli örneklerinden birisidir.Ticarî ve diplomatik görevleri sebebiyle uzun seneler Izmir, Basra, Malta ve Odessa'da kalmis olan William Eton 1794-1801 yillarinda, William Pitt kabinesinde Savas Bakanligi yapmis Henry Dundas'a “Dogu uzmani” olarak hizmet etmistir. Eton'in en çok ses getiren eseri, 1798'de ilk baskisi yapilan A Survey of the Turkish Empire isimli çalismasidir. Bu kitabin takip eden on sene içinde üç kez daha (1799, 1801, 1809) basilmis olmasi, gördügü yogun ilginin bir isareti kabul edilebilir. Bu eser bu kitabin Türkçe çevirisidir.Ihtilal Savaslariyla altüst olan Aydinlanma Çagi Avrupasinin “Dogu”ya bakisini yansitan kitap, ayni zamanda devrin oryantalist literatürünün de tipik bir örnegidir. Nitekim kitaba hâkim olan oryantalist “dejenerasyon” söylemiyle Osmanli Imparatorlugu'nun “yükselis ve düsüsünü” açiklamaya çalisan Eton, Osmanli askerî teskilatindaki zaafi çöküsün bir tezahürü olarak ele almaktadir.