Metin Tenkidi (Gayb ve Fiten Hadisleri Örneği)

Hz. Peygamberin sünnetinin yazili belgelerini teskil eden hadisler, 14 asirdan beri Kur'ân'la birlikte Islâm dünyasinin ve Müslümanlarin her konuda ikinci basvuru kaynagi olma özelligini sürdüregelmistir. Hadisler Hz. Peygamber döneminde yogun bir ezber faaliyeti olarak baslayip daha sonra yayginlasan kitabet, tedvîn ve tasnif yöntemleriyle muhafaza edilmistir.Hadislerin kitaplastirilmasi sürecine kadar Islâm'in bidayetinden itibaren her zaman dogruyu ve hakikati ögrenme yolunda arastirici bir zihniyete sahip olan Islâm âlimleri Hz. Peygamberin hayatina dair bütün bilgileri, fevkalâde ciddî ve ilmî usüllerle tenkid süzgecinden geçirerek tasnif etmeye çalismislardir. Onlar rivayetlerin kitaplara kaydedilmesinden sonra da sened ve metinleri tenkid etmekten geri durmamislardir.Bu çerçevede islâm ulemasi hadis kaynaklarini muhteva degerlen açisindan da derecelere ayirmis, itikat, ibâdet ve muamelât gibi konularla ilgili meseleleri bilhassa muteber kabul ettikleri kaynaklardaki hadislere basvurarak çözmeye çalismislardir. Ancak bu âlimlerden bir kismi belli bir dönemden sonra, güvenilir saydiklari hadis kaynaklarinda yer alan rivayetlerin saglamligindan asla süphe etmemeye hatta o eserlerin tenkid edilemezligini savunmaya baslayarak Kur'an 'dan sonra en sahih kaynak derecesine yükseltmek suretiyle onlara büyük önem vermislerdir.Halbuki tenkid süzgecinden geçirerek hadislerin kitaplasmasini saglayan bütün bu gayret ve çalismalara ragmen yine de -insan nisyan ve hata yapmakla malûl oldugu için- Islâm âlimlerinin dikkatinden kaçan veya çözümünü bulamayip bir baska ilim adaminin içtihadina terkettikleri rivayetler de olmustur.