Karnavaldan Romana

Mikhail Bakhtin 1920'lerde baslayip 1975'te ölümüne dek Sovyetler Birligi'nde sürdürdügü çalismalarla Avrupa ve ABD'nin 1980 sonrasi entelektüel ortamina damgasini vurmus bir insan bilimleri ve dil felsefecisi, kültür ve edebiyat kuramcisidir. Bu konulardaki tartismalara 60'larda egemen olan yapisalci ve 70'lerde yayginlik kazanan yapisalcilik sonrasi yaklasimlarin sinirlarinin belirlenip asilmasi yolundaki çabalarin en güçlü, en verimli esin kaynagi olmustur. Yapitlarini, kendisinden habersiz, hatta kendisinden sonra gelistirilmis birçok kurama verilmis yanitlar olarak okumak mümkündür. Biçimcilige ve yapisalciliga yanitinda tarihselligi ve sözün toplumsal yasamini; yapisalcilik sonrasi antihümanist kuskuculuga yanitinda da baglamsalligi ve toplumsal bir ütopyayi kavramlastirmanin dilini olusturmustur. Marksist elestiriye, kaba indirgemecilige direnen, dilin ve edebiyatin toplumsal yasami kurma islevini vurgulayan bir boyut katmistir. Günümüzde feminist, postkolonyalist, Marksist elestiri söylemlerinde, kültür çalismalari alaninda, Bakhtin'in diyalog ve karnaval kavramlarina deginmeden ilerleyen bir tartisma bulmak zordur.Bu derleme için seçilen yazilarda incelenen alan edebiyat, tanimlananlar ise tür, karnaval ve romandir. Edebiyatta özgün yaratiyla onu mümkün kilan verili anlam dünyasi, tek bir söz edimiyle bütün bir dil, simdiyle geçmis, tür kavrami içinde birbirinr dokunur. Karnaval, edebiyatla edebiyat disinin maksimum temas noktasidir. Romandaysa tür ve karnaval bir kural tanimazlikla roman içinde birbirleriyle hasir nesir olur, çatisir. Bu iç içe geçis kurallarini sarsar, geleneksel anlamiyla tür kavraminin alasagi edilmesine neden olur. Karnavalin sundugu hazzin kaynaginda, sözün somut gerçeklikle baglarini yeniden kesfedisi yatmaktadir.Ayrinti Yayinlari olarak "sözün yasama dokundugu anin yazari" Bakhtin'i, edebiyat teorisinin bu dev kalemini ilk kez Türkçeye kazandirmaktan gurur duyuyor; Marksizm ve Dil Felsefesi, Edebiyatin Yaratilisi, Edebiyat Kurami ve Edebiyat Olarak Hayat'la beraber okunmasini öneriyoruz...Bakhtin'in kurami, yapisalcilik sonrasi dönemde hayat olup olmadigini merak etmeye baslayan edebiyat elestirmenlerine yeni bir umut verdi.- David Lodge-Mikhail Bakhtin, insan bilimleri alanindaki en önemli Sovyet düsünürü ve yirminci yüzyilin en büyük edebiyat kuramcisidir.