Gerilimi Sürdürmek: Sosyolojik İkilemler Üzerine Bir Soykütüğü Denemesi

Sosyal bilim ve özellikle sosyoloji yazınında yapı-fail gibi ikilemler hayli rağbet görüyor. Bununla birlikte, bu ikilemlere analitik birer araç olmaktan ziyade, erişilmesi gereken, kutsal bir evren olarak muamele edilebiliyor. İşaret edilen kavramsal açılımın nasıl ve ne için kullanılacağına dairse herhangi bir teşebbüste bulunulmuyor. Mehmet Emin Balcı, Gerilimi Sürdürmek: Sosyolojik İkilemler Üzerine Bir Soykütüğü Denemesi'nde, çağdaş sosyolojinin kavramsal soyutlamalarını ait oldukları tarihsel bağlamla birlikte ele almaya girişiyor. Bu bağlamda, yapı-fail kamplarının gurusu addedilen Talcott Parsons ve Alfred Schutz'u mercek altına alan Balcı, söz konusu düşünürlerin kendi kuramlarını sundukları sosyal arka plan eşliğinde inceliyor. Parsons ve Schutz'un mektuplaşmalarını eleştirel söylem analizi çerçevesinde irdelemeye de yönelen Balcı, sosyoloji tarihyazımı için yenilikçi bir yöntemi devreye sokuyor. Balcı'nın genel okur kitlesine de seslenmeyi dert edinen bu çalışması, modernlik deneyimlerinin çağdaş sosyolojinin örtük kuramsal kabullerini zorlayan kendine özgü gerilim hatları barındırdığı Türkiye'de, teorinin kendisini geliştirmeye yarayacak imkânları da kurcalayan, mütevazı ama ihtimamlı bir katkı.