Gaspıralı İsmail

Gaspirali, Türk Milleti'nin bir bütün olduguna inaniyordu. Cografi ayriliklari ve lehçeyi bu bütünün önünde bir engel olarak görmüyordu. Bu düsüncesinde dile büyük bir önem veriyor, sade bir Türkçe ile konusup yazmanin bu bütünlügü saglamada önemli bir adim olacagina inaniyordu. Dil konusunda gösterdigi özverili çabalari egitim konusunda da gösteren Gaspirali Ismail, ilk okulunu, 1884 yilinda Bahçesaray'da açmistir. Yeni bir yöntemle okumayi ve yazmayi kisa zamanda ögreten okullarin sayisi gittikçe artmis, 10 yil içinde bu yöntemle egitim veren 100 kadar okulun açilmasina öncülük etmistir. Arastirmacilara göre, bu rakam daha sonra 5 bine kadar ulasmistir. Fikirleri, çikardigi Tercüman Gazetesi araciligiyla, Kafkasya, Kazan, Sibirya, Türkistan, Çin, Iran ve Misir'da taninan Gaspirali, 1907'de, Kahire'de bir Islam Kongresi toplayabilmek için büyük çaba sarf etmis,1910'da ise Hindistan'a giderek Bombay'daki Encümen-i Islamiye'nin toplantilarina katilarak görüslerini anlatmistir. Türk Dünyasi'nin gördügü ender zeki ve idealist sahsiyetlerden birisi olan Gaspirali Ismail, sadece Rusya Türkleri'nin degil, bütün Müslümanlar'in meseleleriyle yakindan ilgilenmistir. Bu kitap, Çarlik Rusyasi'nin Türk halkini egitimsizlige ve gerilige sürükleyen politikalarina karsi siyasi mücadelenin ve toplumsal bir bilincinin olusturulmasinin da öyküsü aslinda. Gaspirali Ismail ile ortaya konulan fikirler, bir dönemin kirilmasini da yansitmasi açisindan tarihe isik tutuyor.(Tanitim Bülteninden)