Cinsellik Şiddet Emek - Toplumsal Cinsiyetin Anahtar Kavramları

“Elinizdeki kitapta “toplumsal cinsiyet” alanına dair anahtar nitelik tas¸ıdıg?ı du¨s¸u¨nu¨len, gu¨ncel pek c¸ok vakada da tartıs¸mak durumunda kaldıg?ımız kavramlara yer verdim. Dolayısıyla kimi kavramlar o¨nemlerinden bag?ımsız olarak bu kitap planı ic¸inde yer almadı.

Kitapta, bahsettig?im anahtar kavramlara ilis¸kin tanımlayıcı bir c¸erc¸eve sunmaya c¸alıs¸tım. Bu tanımlama c¸abası ic¸inde kullanılan c¸es¸itli o¨rnekler ve tarihsel referanslar ic¸in c¸og?unlukla Avrupa'yı temel aldım. C¸u¨nku¨ Tu¨rkiye bağlamını odaklamak hem iddiamızı c¸ok as¸an o¨zel bir tarih c¸alıs¸masını gerektirmektedir hem de tanımlayıcı bir c¸erc¸eve ic¸in kimi o¨zgu¨llu¨klerin dıs¸landıg?ı daha “evrensel” modellere bakmak ihtiyac¸ olmus¸tur. Yine de o¨rneg?in “din” bas¸lıg?ında olduğu gibi Tu¨rkiye bag?lamının kendini daha c¸ok hissettirdig?i kavramlar vardır.

Anahtar kavramların bir anlamı da yukarıda bahsettig?imiz birikimle, bir do¨nem “muhafızlıg?ı yapılmak zorunda kalınan” Marksizmin sınanacag?ı alanı is¸aret etmesidir. Sınanacak olan, biraz daha ac¸ık ifade etmek gerekirse, “Marx bu konuda s¸o¨yle dedi, Lenin s¸u uyarıda bulundu, Zetkin s¸una c¸ubuk bu¨ktu¨” gibi mot a mot “Marksizmin bilgisi” deg?il, o¨zel olarak Marksizmin kavramları, yo¨ntemsel kategorileridir. Yo¨ntemsel kategoriler ve kavramlar olarak; tarihselcilik, su¨reklilik-kopus¸, Marksist bu¨tu¨nlu¨k anlayıs¸ı, bu¨tu¨n-parc¸a ilis¸kisi, yapı-u¨styapı, belirleme, dolayım, kos¸ullama, soyutlama, o¨z-bic¸im, evrensel-o¨zgu¨l, es¸itsiz ve biles¸ik gelis¸me, ilis¸ki ve sürec¸ fikri gibi pek c¸ok unsur sıralanabilir. Bu kitabın iddiası bu tu¨rden bir yo¨ntem okumasının cinsellikten erkeklig?e, annelikten gu¨zellik kavramına pek c¸ok bas¸lıkta deg?erlendirilebileceg?idir.

Böylesi bir sınama c¸abasının anlamı Marksizmin kendi dıs¸ındaki kaynaklara hic¸ bas¸vurmaması deg?ildir. Aksine Marksizm, feminizmin c¸es¸itli yorumlarıyla alıs¸veris¸ini diri tutmalı, kendi mu¨ktesebatına uygun filtreler edinme konusunda pratikler kazanmalıdır. Literatu¨re merak uyanmasını tehlikeli/saptırıcı bulan yaklas¸ımların gec¸erlilig?i yoktur. Bu sebeple her bas¸lıg?a du¨s¸u¨ncemi yansıtmasından bag?ımsız olarak kıs¸kırtıcı olacag?ını varsaydıg?ım epigram cu¨mleleri ekledim ve yine hemen her bas¸lıkta c¸es¸itli feminizmlerin paradigmatik yaklas¸ımlarına deg?indim. Bunun literatu¨re ilis¸kin belli bir merakın uyanmasını sag?lamak ve kestirmeci-kalıp yargılarla hareket eden yaklas¸ımları eles¸tirmek adına da o¨nemli oldug?unu du¨s¸u¨nu¨yorum. Bu literatu¨re merak duyulmaması bu¨yu¨k bir kayıptır, c¸u¨nku¨ aslında burada, kadınlara yalnızca “neyi propaganda etmeleri” ve dig?er kadınları “nasıl kurtaracakları” deg?il, is¸e yaramaz sevgililerini terk etmeleri gerektig?i ya da bangır bangır orgazm olmala- rının bir zorunluluk olmadıg?ı da anlatılır.

Kavramlar ve tanımlamalar o¨nemlidir. C¸u¨nku¨ nasıl tanımladıg?ımız, nasıl mu¨cadele edeceg?imizle dog?rudan ilis¸kilidir. Kitabın bu bag?lamda mu¨tevazi bir katkı olarak deg?erlendirilmesi dileg?iyle…” – Ebru Pektaş -