Bir Osmanlı Anadolu Kentinde Tanzimat Reformları ve Kentsel Dönüşüm - Denizli (1839-1908)

Belirli bir kentsel yerlesimi digerlerinden ayiran asil unsur o kentin kisi üzerinde biraktigi imgelerdir. Kentsel imgelerin gelismesi ve bu imgelere göre o yerlesimin tanimlanmasi ancak zaman içinde gerçeklesir. Bu sürekliligin önemine ragmen, kentlerin tarihsel gelisimindeki kirilma noktalari bazen çok belirgin olmakta, kent kimliginin yeniden sekillenmesine yol açmaktadir. Dolayisiyla bu kirilmalarin saptanmasi kent kimliginin olgusal gelisiminin tanimlanmasinda ve zaman içinde izlenmesinde son derece önemlidir. Tanzimat Fermani ile baslayan, 19. yüzyilin ikinci yarisi boyunca devam eden idari reformlar küçük-büyük pek çok Osmanli kentinde kalici etkiler birakmistir. Bati Anadolu'da ticari etkinligi ile taninan Denizli, bu kentlerden birisidir. 1839 yilindan itibaren merkezi otorite tarafindan yapilan düzenlemeler, Denizli kentinin idari, siyasi ve ekonomik islevlerini güçlendirerek, art bölgesi ile sürdürdügü iliskilerin niteligini degistirmistir. 1883 yilinda Denizli'nin genis bir cografyanin idari merkezi haline gelmesi kentin tarihsel gelisiminde önemli bir asamadir. Böylece hem kentin etkinligi hem de kent esrafinin siyasi ve ekonomik nüfuzu daha önce hiç olmadigi kadar genis bir bölgeye yayilmistir. Keza Tanzimat döneminde meydana gelen gelismeler, kentin mekânsal kurgusuna da yansimis, yeni degiskenler ve etkenlerin belirledigi dönüsüm kentsel dokuda somut kanitlarla izlenir hale gelmistir.