Belgelerle Kurtuluş Savaşı Sarayın İdama Mahkum Ettiği Dahiliye Nazırı Anlatıyor

Ebubekir Hazim Tepeyran'in anilarini okurken, tarih kitabi okuyormus duygusu degil de, Zalimce Bir Yargilama bölümünde bugünü, Belgelerle Kurtulus Savasi Anilari bölümünde sanki yarini okuyormus duygusu yasarsaniz sasirmayin…Yüz yil önceki yasadiklarimiz size çok yakin, çok tanidik gelecek.
Kurtulus Savasi'nda Sovyetler'den gelen 1.100.000 rublelik para yardiminin özgün belgesi ilk kez gün isigina çikiyor. Günümüz diline uygun biçimde sadelestirilmis metniyle bir solukta okuyacaksiniz…
Ilk kez yayimlanan özgün belge ve fotograflarla…Torunu gazeteci-yazar Oktay Akbal'in önsözüyle…
Tepeyran, 1864'de Nigde'de dogdu. Devlet adami; vali, diplomat, bakan, milletvekili… Romanci, sair, ressam… 50 yili askin süreyle yakin tarihimizin çok önemli konumlarinda devlet hizmeti yapti.
Osmanli döneminde, Istanbul'un Itilaf Kuvvetleri'nce isgali sirasinda Dahiliye Naziri (içisleri bakani)… Gericilerin sahlandigi 31 Mart vakasi sonrasi II. Abdülhamit tahttan indirilip Yildiz Sarayi basildiginda Istanbul sehremini (belediye baskani ve vali)...
Milli Mücadele'de, Sovyet'lerin Ankara Hükümeti'ne para yardimi, Mustafa Suphi ve arkadaslarinin ölümü, Koçgiri harekâti gibi, Kurtulus Savasi'nin önemli olaylarinin yasandigi illerde Ankara Hükümeti adina valilik yapti…Osmanli döneminde, Bursa valiligi görevinde Mustafa Kemal'le temas kurdu; Kuvayi Milliye'yi destekledi. Istanbul isgal altindayken, Padisah Vahdettin'le görüsmesinde, “…güvenilecek biricik güç bundan ibarettir…” diyerek, “gizli buyruklarla desteklemesi” önerisinde bulundu. Vahdettin, ayni düsüncede oldugunu belirttiyse de, Tepeyran, Kuvayi Milliye'ye destegi yüzünden tutuklandi. Yillar öncesinde “Yildiz Sarayi yagmasina” katildigi bahanesiyle, Nemrut Mustafa Pasa baskanligindaki Harp Divani'nda yargilandi.
“Itilaf Devletlerinin askeri gücünü küçümsemissiniz” , “Kuvayi Milliye'yi ben dagitamam, Sadrazam da, Mustafa Kemal Pasa da dagitamaz, demissiniz” benzeri suçlamalarla sorgulandi. Ölüm cezasina çarptirildi. Cezasi önce hücre hapsine, sonra da Padisah Vahdettin tarafindan kürek cezasina çevrildi. Tutuklulugunda sagligi bozuldu; o günlerde yasadiklarini gizlice hapishane disina çikardigi notlarla kaleme aldi.
Meclis'te, Mustafa Kemal'e destek verip, cumhuriyet rejiminin kabul edilmesi için önerge verenler arasindadir.